واکاوی سوسیالیستی

گفتگوی واکاوی سوسیالیستی با حسن آزاد

ضمیمه سخنرانی من در باره اتحادیه‌های کارگری بعد از جنگ دوم جهانی است (و  در ادامه سخنرانی‌های قبلی در باره اتحادیه‌های کارگری در دوران مارکس و انگلس و اوايل قرن بیستم تا ا انقلاب اکتبر است). در اینجا ضمن نقد استراتژی توافق اجتماعی که بر اغلب اتحادیه‌های بزرگ صنعتی و خدماتی مسلط بوده  به ساختار بورکراتیک و سلسله مراتبی آنها اشاره می‌شود و دست آخر به بحران اتحادیه‌های کارگری در اواخر قرن گذشته  اشاره می‌شود که دامنه آن تا کنون هم ادامه دارد. این سحنرانی نزدیک  به دودهه قبل انجام گرفته وناظر برتحولات جنبش‌های اتحادیه بعد از آن  نیست.

تمایز بین سوسیالیسم و سرمایه‌داری اغلب به اشتباه به تضاد بین «دولت» و «بازار» و به دو مفهوم متضادِ «برنامه‌ریزی»، «آزادی» تعمیم و تقلیل پیدا کرده است. برعکس این دیدگاه‌های رایج آزادی و دمکراسی در تاریخچه‌ی ایده‌های سوسیالیستی همواره نقش مرکزی ایفاء کرده‌اند. با این وجود در اوانِ عصر نوین مجموعه‌ی کاملی از دیدگاه‌های پیشاسوسیالیستی آرمانش‌هری آن‌هم با لهجه‌ی غلیظِ آمرانه وجود داشته که «اتوپیای» توماس مور شناخته‌ترین و تأثیرگذارترین آن‌ها بوده است.

لینک کوتاه: https://wp.me/paiHc5-yl

ساختار نظام جهانی یعنی بافتار سیاسی اقتصادی و مادی روابط ـ جهانی و فراملیتی در حال دگرگونی و گسست است. جمهوری خلق چین طی چهار دهه از یک حوزه‌ی اقتصادی پیرامونی به حوزه‌ی اقتصادی پرنفوذ و قدرت‌مند در کنار ایالات متحده‌ی آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا ارتقا پیدا کرده است. در این رویکرد مناطق صنعتی فقط پایه‌های رشد اقتدارگرایانه این کشور نیستند (Zhao 2015). صنایع پردازشی چین از آغاز سده‌ی بیست و یکم به مراکز پردازش بسیار پیشرفته‌ی تکنولوژیک تبدیل شده‌اند. این مجموعه‌ی تولیدی به‌هم زنجیر شده‌ی فراملیتی به یکی از قدرت‌مندترین نیروی محرکه‌ی سرمایه‌داری جهانی بدل شده است (Schmalz 2010).  سهم چین در قدرت خرید تولید ناخالص داخلی در سطح جهان از 2،3 درصد در سال 1990 به 18،7 درصد در سال 2018 افزایش پیدا کرد.

ک آشوب واقعی میان فلسطینیان و اسرائیلی ها در حال گسترش است. آشوبی خشن و ترسناک. در این چند روز، آسمان و زمین به جولانگاه جت های جنگی، موشک ها، نیروهای پلیس و اوباشی تبدیل شده که خون جلو چشمشان را گرفته است. تبادل آتش بین ارتش اسرائیل و جنگجویان حماس ادامه دارد و تعداد زیادی کشته و شمار بیشتری مجروح بر جای می گذارد. این تلفات عمدتا مربوط به منطقه تحت محاصره ای است که نوار غزه نام دارد. در سراسر اسرائیل گروه های بزرگ مسلح که بیشترشان اوباش یهودی اند و توسط نیروهای پلیس همراهی می شوند به شهرک ها و محله ها هجوم می برند، خودروها را به آتش می کشند و به خانه ها و مغازه ها تعرض می کنند؛ آنها دنبال خون و خونریزی اند. خیلی ها به درستی می گویند که این ها «پوگروم» (pogrom) به راه انداخته اند.

اتحادیه‌هایی که تاکنون در محدوده‌ ملی فعالیت داشته اند، خیلی پیش‌تر مرزها را پشت سر گذاشته بودند. نهایتا اما برای آن‌ها ملت، اغلب نزدیک‌تر  از رفقای‌شان درکشورهای دیگر بود. جهانی شدن مناسبات اقتصادی، اکنون از جنبش اتحادیه‌ای چالش‌هایی را می طلبد که در گذشته فاقد آن بوده اند. جنبش اتحادیه‌های بین‌المللی درگیر بحران چندگانه‌ی است که  پیآمد یک دوران انتقالی – تاریخی در این جنبش است. این جنبش مدت‌های مدیدی است که  با چالش‌ها و مشکلات بزرگی هم از بالا (سرمایه و دولت) و هم از پائین (کارگران وتشکل‌های‌شان) مواجه است.

تا زمانی که سرمایه‌داری به حیات خود ادامه می‌دهد ما بایستی همواره مارکس را دو باره بخوانیم. اما نه به تنهایی بلکه به‌طور دسته‌جمعی، فقط چنین خوانشی می‌تواند ثمربخش باشد! «سرمایه» واکاوی بنیادین از سرمایه‌داری، دریافت‌های مهم از نحوی کارکرد آن و رهیافت مبارزات طبقاتی را ارائه کرده است. این امر در سده‌ی بیست و یکم از اهمیت به‌سزایی برخوردار است، چرا که نابرابری‌های جدید، مدل‌های جدید انباشت سرمایه، پویایی‌های جدید، بحران‌های جدید سرمایه‌داری و سرمایه‌داری دیچیتالی یکی از جدیدترین شکل‌های سرمایه‌داری وجود دارند.

رابطه‌ی بین طبقه و جنسیت، و هم‌چنین جنبش کارگران و جنبش زنان فقط موضوع مورد مشاجره از سال‌های 68 به بعد نیست. روشن‌گر این مبحث از منظر تاریخی مجلد جدید «جنسیت و مبارزه‌ی طبقاتی. مساله‌ی زنان از منظر آلمان و بین‌المللی در سده‌ی نوزدهم و بیستم» است که وینسنت اشترایشبان یکی از ناشران آن می‌باشد، او متخصص علوم سیاسی است. این کتاب توسط انتشاراتی متروپول در نوامبر 2020 منتشر شد.

نوشته ضمیمه، ترجمه متن کامل «عروج و افول سندیکالیسم انقلابی» است، که به بررسی جنبه های مختلف یک جنبش معین کارگری در فاصله اواخر قرن 19 تا جنگ جهانی دوم،می پردازد.(پیش تر بخش کوتاهی از آن منتشر شده بود).در دهه اخیر بحث های مختلفی در جنبش کارگری ایران مطرح شده که مساله «تشکل یابی کارگران» در آن جایگاه ویژه ای داشته و تجربه های مختلفی هم به همراه داشته است

بریتانیا در 31 دسامبر بعد از 48 سال عضویت، به‌طور قطعی از اروپای متحد خارج می‌شود. اجرای تصمیم اولیه برای ترک اروپای مشترک براساس همه‌پرسی ویژه در ژوئن 2016 بیش از چهار سال طول کشید. معنای این معامله برای سرمایه و کار انگلیس چیست؟
برای تولیدکنندگان بریتانیایی سیستم تجارت بدون تعرفه‌ی گمرکی در بازار داخلی اروپا ادامه پیدا می‌کند. اما دولت بریتانیا باید پیرامون قراردادهای دوجانبه‌ با دولت‌های سراسر جهان که پیش‌تر با اروپای مشترک منعقد شده‌اند مجدداً مذاکره کند. مردم از حق کار آزاد در دو اقتصاد برخوردار نیستند، تمام کالاها برای عبور از مرزها مستلزم مدارک اضافی قابل‌توجه‌ای هستند و برخی از آن‌ها جهت تضمین مطابقت‌ با استاندارهای نظارتی محلی مورد بازبینی قرار خواهند گرفت.

رفیق با برپائی انترناسیونال سوّم نزد ما هنوز اپورتونیسم به حیات خود ادامه داده است. ما آن را در تمام کشورها و در تمام احزاب کمونیست مشاهده می‌کنیم. در صورتی که عامل مرگ انترناسیونال دوم در انترناسیونال سوّم به حیات خود ادامه نمی‌داد، این امر معجزهای بود که در تضاد با تمام قوانین تکامل قرار داشت.